Royal International Air Tattoo 2017

Tak jak rok wcześniej, w Fairford pojawił się myśliwiec dominacji powietrznej F-22A Raptor. Planowano, że maszyna zaprezentuje się w powietrzu aż trzykrotnie, w piątek, sobotę i niedzielę. Ostatecznie do skutku doszły tylko dwa pokazy - piątkowy i niedzielny. W sobotę amerykański supermyśliwiec musiał uznać wyższość fatalnych warunków pogodowych, w efekcie czego nie pojawił się nawet na pasie startowym. Nie trzeba chyba dodawać, iż był to największy zawód dla licznie zgromadzonej w sobotni dzień publiki.

Równo po dziesięciu latach do Fairford powrócił amerykański zespół legenda - Thunderbirds. Formacja założona została 25 maja 1953 roku w bazie Luke w Arizonie. Jej pierwszym dowódcą został major Dick Catledge, a samolotem pokazowym F-84G Thunderjet. Po dwóch latach, w 1955 roku, zespół zmienił samoloty na F-84F Thunderstreak, by już rok później dokonać kolejnej ich wymiany, tym razem na F-100C Super Sabre, stając się tym samym pierwszym zespołem na świecie używającym samolotów naddźwiękowych. W tym samym roku (1956) Thunderbirds przenieśli się do bazy Nellis w Newadzie. Pomiędzy 26 kwietnia, a 9 maja 1964 zespół wykonał sześć pokazów na samolotach F-105B Thunderchief. Ich krótką karierę w barwach Thunderbirds przerwał tragiczny wypadek, a zespół powrócił do maszyn Super Sabre.
Wiosną 1969 roku zespół przesiadł się na samoloty F-4E Phantom II. Rosnący kryzys paliwowy wymusił w 1974 roku kolejną zmianę samolotu na o wiele bardziej ekonomiczny T-38A Talon. Był to jedyny okres w historii Thunderbirds, w którym grupa używała samolotów szkolnych, a nie myśliwców bojowych.
22 czerwca 1982 roku w Nellis pojawiło się dziewięć F-16A Fighting Falcon. Pierwszy pokaz przy ich użyciu odbył się w kolejnym sezonie pokazowym. W 1992 roku dokonano zmiany samolotów na wersję F-16C Block 32, a w 2008 roku na Block 52. W roku 2007 zespół odbył tournee po Europie, odwiedzając Wielką Brytanię, Irlandię, Rumunię, Bułgarię, Włochy, Francję oraz oczywiście Polskę.
Występ zespołu charakteryzuje się mnogością przelotów w ciasnych formacjach. W trakcie jednego z nich separacja pomiędzy samolotami 4 i 1 wynosi zaledwie 45 centymetrów. Co więcej, wszystkie manewry odbywają się przy prędkościach przekraczających 700 kilometrów na godzinę. W przelotach prezentujących figury lustrzane, samolotem poruszającym się lotem odwróconym jest zawsze maszyna nr 5. Z tego też względu "piątka" na kadłubie namalowana jest do góry nogami (podobnie jak naszywka na kombinezonie pilota - czy ktoś to zauważył? ;) ).

Wachlarz zespołów akrobacyjnych uzupełnili jeszcze m.in. Patrouille Suisse, którzy po raz pierwszy na RIAT pojawili się w 1979 roku, latając wówczas na samolotach Hawker Hunter F58, Midnight Hawks z Finlandii na czterech BAe Hawk Mk 51, Jordanian Falcons na czterech Extrach EA300L oraz oczywiście Red Arrows.

Na tle wszystkich statków powietrznych wyjątkowo prezentowało się Tornado A-200A w specjalnym malowaniu z okazji 60-lecia 311. Eskadry Skrzydła Testowego Włoskich Sił Powietrznych (Reparto Sperimentale Volo), zbazowanej w Pratica di Mare nieopodal Rzymu. Okolicznościowe malowanie zostało po raz pierwszy zaprezentowane w październiku 2016 roku w bazie macierzystej samolotu.
Włosi zaprezentowali również, tym razem już w standardowym malowaniu, turbośmigłowy samolot transportowy C-27J Spartan, który już niejednokrotnie wsławił się pokazowymi akrobacjami, jakich raczej nie oczekuje się po samolotach tej wielkości.

W trakcie RIAT 2016 pożegnaliśmy francuski zespół pokazowy Ramex Delta. Rok później Francuzi powrócili wraz z nową grupą Couteau Delta latającą tym razem na samolotach Dassault Mirage 2000D. Maszyny te służą do przeprowadzania konwencjonalnych ataków uderzeniowych (w odróżnieniu od wersji 2000N znanej z pokazów Ramex Delta, która zdolna była przeprowadzać ataki z wykorzystaniem broni nuklearnej). Zespół tworzą dwie maszyny z Escadron de Chasse 2/3 "Champagne" oraz 3/3 "Ardennes" z bazy Nancy-Ochey. Za sterami samolotów zasiadają piloci "Elvis" i "Pastif" (Delta 1) oraz "San" i "Axel" (Delta 2).
W pokazie solowym Francuzi zaprezentowali samolot Dassault Rafale C z Escadron de Transformation Rafale 3/4 Aquitaine z bazy Aérienne 113 Saint-Dizier, pilotowany przez kapitana Jean-Guillaume'a "Marty" Martineza.

W trakcie trwania RIAT w pojedynku na najlepszą prezentację w powietrzu wystąpił belgijski F-16A MLU z Kleine Brogel. Dla jego pilota, Toma 'Gizmo' De Moortela, był to trzeci i zarazem ostatni sezon pokazowy.
Czoła stawił mu turecki F-16C Block 40 ze 132 Eskadry stacjonującej w bazie Ana Jet Üs Komutanlığı w mieście Konya.
Podobny pojedynek na dema stoczył szwedzki JAS 39C Gripen ze swoim czeskim odpowiednikiem z Čáslav. Warto w tym miejscu przypomnieć, że w 2014 roku Czesi zdecydowali się przedłużyć okres leasingowania od Szwedów użytkowanych przez siebie czternastu Gripenów do 2027 roku (pierwotna umowa, podpisana w 2004 roku, miała obowiązywać przez okres dziesięciu lat i kosztowała Czechów 19,6 miliarda koron czeskich, czyli 984 miliony dolarów). Za dodatkowy okres leasingu Czesi zapłacą 20,4 miliarda koron czeskich, czyli ponad miliard dolarów.

Hiszpańskie Siły Powietrzne zaprezentowały w powietrzu samolot EF-18M Hornet (E - "España") z 15-ego skrzydła stacjonującego w Base Aérea de Zaragoza nieopodal Saragossy. Utworzone zostało 16 grudnia 1985 w związku z zakupem samolotów EF-18, z których pierwsze cztery sztuki dotarły 10 lipca 1986 roku. W 2008 roku jednostka stała się pełnoprawnym członkiem Nato Tiger Meet, stając się gospodarzem zlotu w roku 2016. Samolot w malowaniu tygrysim zaprezentowany został na wystawie statycznej.

W pokazie dynamicznym zaprezentowały się jeszcze między innymi CV-22B Osprey stacjonujący na co dzień w bazie RAF w Mildenhall, austriacki Saab 105ÖE, włoski T-346A Master oraz para L-159 ALCA z Czech. Samoloty wagi ciężkiej godnie reprezentował Airbus A400M.

Każdego roku, za sprawą utworzonego 11 lipca 1957 roku The Battle of Britain Memorial Flight, prezentowane są w powietrzu samoloty z okresu drugiej wojny światowej. Samoloty pozostające w posiadaniu fundacji mają restrykcyjnie określony roczny limit nalotu, aby mogły jak najdłużej w przyszłości prezentować się w powietrzu. Przykładowo, Avro Lancaster BI PA474 ma ustalony limit 104 godzin na sezon pokazowy.
Dodatkowo na niebie pojawił się legendarny samolot tamtego okresu - amerykański ciężki bombowiec B-17 Flying Fortress, który swą nazwę zawdzięcza silnemu uzbrojeniu (13 karabinów maszynowych) oraz niezwykle wytrzymałej i odpornej na uszkodzenia konstrukcji. Pomimo tego samoloty tego typu zalicza się do ponoszących najwyższe starty w okresie całej wojny. W czasie konfliktu B-17 zrzuciły nad Europą ponad 640 tysięcy ton bomb.

Nie zapomniano także o miłośnikach śmigłowców. Korpus Lotniczy Wojsk Lądowych Wielkiej Brytanii zaprezentował użytkowane przez siebie helikoptery uderzeniowe Apache AH1 4. Regimentu stacjonującego na lotnisku Wattisham, natomiast Królewskie Siły Powietrzne pokazały dwuwirnikowy śmigłowiec Chinook HC4 z 18. Eskadry stacjonującej w bazie RAF Odiham.
Dopełnieniem był pokaz belgijskiego śmigłowca Sea King Mk48, których pięć sztuk dostarczono Belgom w listopadzie 1976 roku. W chwili obecnej zastępowane są helikopterami NH90. Przez czterdzieści lat służby udało się przy ich pomocy uratować życie ponad dwóm tysiącom osób, co zostało odnotowane na kadłubie prezentującego się śmigłowca.

Punktem kulminacyjnym zarówno pokazu sobotniego, jak i niedzielnego, był pokaz dynamiczny samolotu, który wzbudzał mnie mniejsze zainteresowanie, niż amerykański F-22. Ukraiński Su-27 wcześniej prezentował się w pokazie dynamicznym na RIAT w 1999 roku. Dwa lata później pojawił się na wystawie statycznej. W trakcie ostatniej edycji na niebie pojawiła się jednomiejscowa wersja samolotu stacjonującego na co dzień w bazie w Myrhorod. Wersję dwumiejscową oglądać można było na wystawie statycznej.

Jak zwykle uzupełnieniem bogatego programu prezentacji w powietrzu była równie bogata wystawa statyczna. Wśród licznie zgromadzonych samolotów szczególną uwagę zwracał na siebie stratosferyczny odrzutowy samolot rozpoznawczy Lockheed U-2. Maszyna, nosząca przydomek "Dragon Lady", została oblatana 1 sierpnia 1955 roku. Uważa się jednak, że lot ten odbył się w wyniku pomyłki, a samolot wzniósł się na skutek zbyt szybkiej próby kołowania. Oficjalny oblot dokonał się trzy dni później. O jego istnieniu świat dowiedział się 1 maja 1960 roku, kiedy to samolot został strącony przez radzieckie rakiety przeciwlotnicze S-75. Ze względu na wysokość lotu U-2 (70000 stóp) do jego zestrzelenia konieczne było użycie aż czternastu rakiet. Produkcja samolotu zakończyła się w 1989 roku ilością 104 wyprodukowanych maszyn.

RELACJE

WARTO ZOBACZYĆ

ARCHIWUM